Sakrament chrztu świętego jest ustanowiony przez Chrystusa. To On polecił Apostołom:

Mt 28, 19-20

Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata.

Skutki sakramentu chrztu:

• uwalnia nas od grzechu pierworodnego i innych grzechów,
• obdarza łaską uświęcającą,
• włącza do wspólnoty Kościoła,
• czyni nas dziećmi Bożymi.

Chrzest jest jednym z trzech sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego (oprócz Eucharystii i bierzmowania). Chrzest jest fundamentem całego życia chrześcijańskiego i bramą otwierającą dostęp do innych sakramentów, gdyż sakramenty mogą wydać owoc tylko w sercu nie obciążonym grzechami.

Zawsze chrzczono dorosłych, którzy zawsze o to prosili, oraz dzieci, które do chrztu przynosili rodzice chrześcijańscy. Podstawy ochrzczenia dorosłych nigdy nie podważano. Gdy natomiast chodzi o chrzest dzieci, to nieraz zadawano sobie pytanie: na jakiej podstawie chrzci się dzieci, które nie mają używania rozumu. Najpierw chrzczono dzieci dlatego, ponieważ zawsze dosłownie rozumiano słowa Chrystusa Pana: „Jeżeli się ktoś nie narodzi z wody i Ducha Świętego, nie może wejść do królestwa Bożego” (J 3,5). Chrzczono dzieci, aby nie były pozbawione możności zbawienia.

Dzieci chrzci się na podstawie prośby rodziców i w oparciu o wiarę Kościoła wyrażaną przez rodziców dziecka, chrzestnych i innych wiernych biorących udział w obrzędach chrztu. Często słyszymy argumenty wysuwane przez przeciwników chrztu dzieci, że jest to zamach na wolność dziecka, że dziecko musi dorosnąć i dopiero wtedy samo zadecyduje o przyjęciu lub nie chrztu św. A przecież nie dopuszczając dziecka do chrztu zaraz po urodzeniu, pozbawiamy je bezcennej łaski stania się dzieckiem Bożym. I w świetle tego faktu tracą jakiekolwiek znaczenie choćby wszystkie razem wzięte wątpliwości, co do zasadności udzielania chrztu dzieciom. Jeżeli chrzest jest szczególną łaską to nie można dzieci pozbawiać tej łaski. Nie jest to czynienie czegoś wbrew woli dziecka, bo przecież o jedzenie, czy inne rzeczy także nie prosi, a otrzymuje. Prosząc o chrzest rodzice dają wyraz głębokiej troski o zbawienie dziecka. Chrzest dzieci ma także uzasadnienie w tradycji. I tak na przykład w trzech fragmentach Dziejów Apostolskich (11,14; 16, 33; 18,8) jest mowa o przyjęciu chrztu przez całe domy - czyli przez rodziców, dzieci, i wszystkich mieszkających pod tym samym dachem. Prosząc Kościół o chrzest rodzice wybierają dla swoich dzieci to co najlepsze. Wybierają dla nich Boga!

Dla dopełnienia całej prawdy sakramentu trzeba, aby dzieci były wychowywane w tej wierze, w której zostały ochrzczone. Dzieci mają prawo być wychowane po chrześcijańsku. Wychowanie chrześcijańskie zmierza do tego, by stopniowo je doprowadzić do poznania planu Bożego wobec nich, by dzieci te mogły w końcu same potwierdzić tę wiarę, w której zostały ochrzczone. Dziecko opiera się na wierze rodziców tak długo, dopóki nie dojdzie samo do wiary osobistej. Dlatego tak ważny jest w wychowaniu dziecka w wierze osobisty, dobry przykład rodziców i życie zgodne z rzeczywistością chrztu.

Nie można więc traktować chrztu jako magicznego znaku mającego uchronić dziecko przed niebezpieczeństwami, lecz trzeba przyjąć odpowiedzialność za ten sakrament, a z tego wynika obowiązek wychowania dzieci w wierze.

ROLA RODZICÓW CHRZESTNYCH:

• Są obecni przy chrzcie jako urzędowi przedstawiciele społeczności wierzących, przyjmującej dziecko do swego grona.
• Reprezentują Matkę - Kościół, która w ich osobach przejawia macierzyńską troskę i opiekę całej wspólnoty nad chrzczonym dzieckiem.
• Powinni troszczyć się o rozwój wiary dziecka, poprzez dawanie świadectwa swoim chrześcijańskim życiem.
• Powinniście wyrazić gotowość pomagania rodzicom w wypełnianiu ich obowiązków.
• Zaś w przypadku, gdy rodzice naturalni są mało praktykującymi lub obojętnymi religijnie, rola chrzestnych nabiera szczególnego znaczenia - mają zapewnić dziecku chrześcijańskie wychowanie.

Szczególnie ważne są dwa skutki sakramentu chrztu św.: odpuszczenie grzechów i wejście do społeczności wierzących. Chrzest odpuszcza wszystkie grzechy: grzech pierworodny, a w przypadku, gdyby chrzest przyjmował ktoś starszy również wszystkie grzechy osobiste, a także wszystkie kary za grzech. Ze względów na ów skutek chrzest jest w pewnym sensie najważniejszym i pierwszym środkiem uświęcania człowieka. Przez chrzest umieramy dla grzechu. Jest to autentyczna śmierć, zniszczenie w człowieku tego, co było w nim złe, nieodkupione, by mógł stać się nowym stworzeniem.

Św. Paweł tak pisze o znaczeniu chrztu: „Czyż nie wiadomo wam, że my wszyscy, którzyśmy otrzymali chrzest zanurzający w Chrystusa Jezusa, zostaliśmy zanurzeni w Jego śmierć?” (Rz 6,3)

W pierwotnym Kościele chrzcielnice były dużymi zbiornikami, często w kształcie krzyża. Katechumeni wchodzili z jednej strony i stawali zanurzeni do pasa w wodzie. Wtedy kapłan chrzcił ich, kładąc im rękę na głowie i trzykrotnie zanurzając ich w wodzie. Jednocześnie wypowiadał formułę trynitarną. Całkowite zanurzenie oznaczało śmierć katechumena, a wynurzenie z wody – jego zmartwychwstanie.

To na mocy śmierci Chrystusa wkraczamy w nowe życie. Każdy ochrzczony jest razem z Chrystusem pogrzebany dla grzechu, dla zła moralnego, dla tego wszystkiego, co nie Chrystusowe. Musi obumrzeć wszelkie przywiązanie do świata, do jakichkolwiek wartości poza Bogiem.

Przez chrzest w naturę ludzką zostaje wszczepiony jakby nowy, nadprzyrodzony organizm. W dotychczasowe życie wszczepione zostaje nowe życie. Gdyby na przykład jakiemuś uczonemu udało się dokonać przeszczepu życia zwierzęcego w coś, co przedtem miało tylko życie wegetatywne, np. w jakąś roślinę, świat przyjąłby to z najwyższym zdumieniem. Obserwujący takie doświadczenie doznaliby szoku, widząc jak roślina zaczyna słyszeć, widzieć, oddychać, odczuwać, reagować na głos. Nazwano by to z pewnością największym cudem ludzkiego geniuszu. Tymczasem to wszczepienie, jakie dokonuje się przez sakrament chrztu, przewyższa w sposób niewyobrażalnie wielki takie fikcyjne wszczepienie nowego rodzaju życia.

Rodzice w imieniu dziecka składają Bogu przyrzeczenia. Najpierw wyrzekają się grzechu. Następnie wszystkiego, co do grzechu prowadzi. I konsekwentnie szatana, który jest głównym sprawcą grzechu. Później zaś wyznają, że wierzą w Boga wszechmogącego i w Jego Kościół. Jakie stąd wnioski?

• Jeżeli szczerze chcemy być przykładem dla innych, to musimy zacząć od wyeliminowania z naszego życia grzechu ciężkiego. On nie powinien się w ogóle pojawiać w naszym postępowaniu. Ale mimo naszej dobrej woli taki grzech może się zakraść. Wtedy powinniśmy naszą duszę jak najszybciej z niego oczyścić. Walka z grzechem ciężkim jest podstawą wszelkiej pracy nad doskonaleniem siebie.
• Trzeba być ostrożnym. Nie wystawiać się na ryzyko pokusy. Być realistą i umieć ocenić siebie. Trzeba unikać pokus. Unikać wszystkiego co do grzechu może nas doprowadzić. Uciekać przed pokusą. Taka ucieczka nie jest tchórzostwem, ale znakiem mądrości.
• Musimy pamiętać, że nie jesteśmy sami, że sami nie jesteśmy w stanie podołać postawionemu przed nami zadaniu. Trzeba nam pomocy. Taka pomoc istnieje. Tej pomocy Bóg udziela każdemu, byle o nią poprosił przez modlitwę i przystępowanie do sakramentów świętych. Człowiek ta umocniony potrafi budzić podziw zapalający do wiary.

Zadaniem rodziców jest, by dzieci w kolejnych etapach swojego życia nieustannie powracały do łask sakramentu chrztu. Łaski chrztu dane są na zawsze, nie można jednak pozwolić, by dzieci zmarnowały je ulegając złu. Aby łaska chrztu mogła się prawidłowo rozwijać potrzebna jest pomoc rodziców i chrzestnych. Szczególnie oni ponoszą odpowiedzialność za rozwój i zachowywanie łaski otrzymanej na chrzcie przez dziecko.

Poprzez chrzest upodobniamy się do Chrystusa, zostaliśmy opieczętowani niezatartym duchowym znamieniem, które jest symbolem i wyrazem naszej przynależności do Chrystusa. Tego szczególnego znamienia nie może wymazać żaden grzech. Dlatego sakramentu chrztu udziela się tylko raz - nie może być on powtórzony.

ZNACZENIE POSZCZEGÓLNYCH ELEMENTÓW LITURGII CHRZTU:

          Istotą sakramentu jest niewidzialna łaska Boża. Jednakże sposób jej udzielania jest oparty na widzialnych znakach liturgii, bez których nie byłoby sakramentów. Te znaki nie są jednak przypadkowe i mówią o naturze sakramentów.

Aby ważnie ochrzcić człowieka, który chce przyjąć ten sakrament, wystarczy polać jego głowę wodą, wypowiadając sakramentalną formułę: „N., ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen”. Tylko tyle. Widzimy więc, że podstawowym znakiem chrztu jest woda, a dokładnie polanie nią głowy, lub zanurzenie w niej. Jednakże uroczyście celebrowany chrzest ma tych znaków znacznie więcej, a wszystkie one są jakby ilustracją tego, co w sposób niewidzialny dokonuje się w duszy człowieka przyjmującego chrzest. Omówmy teraz wszystkie te znaki i ich wymowę.

Znak krzyża

Liturgia sakramentu zaczyna się od nakreślenia znaku krzyża na czole dziecka przez celebransa, rodziców i chrzestnych dziecka. Dowodem przynależności jakiegoś przedmiotu do właściciela jest wyciśnięcie na tym przedmiocie pieczęci (podpisanie go). Naznaczenie czoła kandydata do chrztu odwołuje się do tego właśnie faktu. Krzyż jest znakiem Chrystusa. Ten, na kim ów znak wyciśnięto, też przynależy do Chrystusa. Jest człowiekiem Chrystusowym. Powinien być pewien opieki ze strony Tego, kto położył na nim swą pieczęć.

Nałożenie ręki

Drugi znak liturgii chrztu to nałożenie ręki na dziecko przez celebransa. Znak ten jest związany z egzorcyzmem czyli modlitwą o obronę przed szatanem. Położenie ręki na kimś oznacza udzielenie Bożej mocy człowiekowi. W wypadku chrztu ten, którego oznaczono znamieniem Chrystusa i który wyrzekł się szatana, jest obdarowywany mocą Bożą aby przez całe swoje chrześcijańskie życie służył wiernie Bogu.

Polanie głowy wodą

Teraz kolej w liturgii na znak najważniejszy - polanie głowy wodą. Możliwa jest też starożytna formuła chrztu, czyli zanurzenie chrzczonego w wodzie. Jest ona jednak znacznie rzadsza ze względu na fakt, że chrzest przyjmują przeważnie dzieci. Zaznaczyć trzeba jeszcze, że znak ten ma odniesienie do śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Zanurzenie w wodzie to wejście w Jezusową śmierć. Wyjście z wody to znak uczestnictwa w jego zmartwychwstaniu.

Namaszczenie krzyżmem świętym

Człowiek odrodzony przez wodę chrztu zostaje namaszczony krzyżmem świętym. Namaszczenie jest to znak pojawiający się w obrzędach kilku sakramentów: chrztu, bierzmowania, namaszczenia chorych, kapłaństwa. Znak ten odwołuje się do Starego Testamentu, gdzie namaszczano kapłanów, proroków i królów. Przez chrzest my także uczestniczymy w tych trzech funkcjach. Każdy z nas jest kapłanem, bowiem składa Bogu ofiarę ze swego dobrego życia. Jest prorokiem, bo ma prawo i obowiązek świadczyć o Bogu swoimi czynami i słowami. Jest wreszcie królem, ponieważ ma nadzieję królowania z Bogiem w niebie. Przez namaszczenie zstępuje na nas Duch Święty tak, jak zstąpił na Jezusa po chrzcie w Jordanie. Wtedy to Jezus stał się Chrystusem czyli namaszczonym - napełnionym Duchem Świętym. Od chwili chrztu jesteśmy więc namaszczeni, czyli każdy z nas jest Chrystusem. Mamy wobec dzisiejszego świata spełniać tę samą misję, którą wypełnił Jezus - nieść ludziom zbawienie.

Biała szata i świeca

Dwa ostatnie znaki mają charakter komentarza do całej liturgii. Są to biała szata i płonąca świeca. Biała szata ma uzmysłowić stan duszy nowo ochrzczonego. Płonąca świeca, to symbol zadania, jakie stoi przed chrześcijaninem: być światłem dla świata. Płomień świecy jest także znakiem zadania, jakie stoi przed rodzicami i chrzestnymi. Wiara dziecka jest jak płomień świecy, bardzo łatwa do zdmuchnięcia. Dlatego zadaniem rodziców i chrzestnych jest troska o chronienie tej wiary.

Wszystkie znaki liturgii chrztu mają ukazać, czym jest ten sakrament i jakie zadania z niego dla nas wypływają. Zawsze, ilekroć uczestniczymy w chrzcie, przypominajmy sobie, że to, co widzimy, odnosi się także do nas, bo jesteśmy ochrzczeni. Niech o fakcie chrztu przypomina nam także pokropienie wodą święconą lub przeżegnanie się nią zaczerpniętą z kropielnicy przy drzwiach kościoła. Te znaki wywodzą się z sakramentu chrztu i do niego kierować mają nasze myśli, abyśmy pamiętali, kim jesteśmy, i jaka jest nasza nadzieja. Byśmy jej nie oddali za żadną cenę.